Mục lục
Web 1.0 là gì?
Khái niệm:
“Web 1.0 refers to the first stage of the World Wide Web evolution, where content was mostly static and users were limited to passive viewing of information.”
(Tim Berners-Lee, 1991; trích từ mô tả của W3C về giai đoạn đầu của Web)Web 1.0 đề cập đến giai đoạn đầu tiên của quá trình phát triển World Wide Web, khi đó nội dung chủ yếu là tĩnh và người dùng chỉ có thể xem thông tin một cách thụ động.
Giải thích:
-
Đây là phiên bản đầu tiên của web do Tim Berners-Lee phát triển vào năm 1989-1991.
-
Nội dung chỉ do người tạo web cung cấp, người dùng hầu như chỉ đọc thông tin, không có tương tác hay trao đổi dữ liệu.
Web 2.0 là gì?
Khái niệm:
“Web 2.0 is the network as platform, spanning all connected devices; Web 2.0 applications are those that make the most of the intrinsic advantages of that platform: delivering software as a continually-updated service that gets better the more people use it, consuming and remixing data from multiple sources, while providing their own data and services in a form that allows remixing by others.”
(O’Reilly, 2005 — “What Is Web 2.0?”)Web 2.0 là mạng lưới như một nền tảng, bao trùm tất cả các thiết bị được kết nối; các ứng dụng Web 2.0 là những ứng dụng tận dụng tối đa các lợi thế nội tại của nền tảng đó: cung cấp phần mềm như một dịch vụ được cập nhật liên tục và ngày càng tốt hơn khi có nhiều người sử dụng, sử dụng và phối lại dữ liệu từ nhiều nguồn, đồng thời cung cấp dữ liệu và dịch vụ của riêng họ theo một hình thức cho phép người khác phối lại
Giải thích:
-
Khái niệm Web 2.0 được Tim O’Reilly phổ biến năm 2005.
-
Web trở thành nền tảng cho người dùng tương tác, tạo nội dung, chia sẻ thông tin: blog, mạng xã hội, video, thương mại điện tử, v.v.
-
Người dùng vừa tiêu thụ vừa tạo ra nội dung.
Web 3.0 là gì?
Khái niệm:
“Web 3.0 is a vision of the future of the internet where applications and data are distributed, decentralized and semantic, enabling machines and users to interact in more meaningful ways.”
(Berners-Lee, T. (2006), “Semantic Web: The Future of the Internet”)Web 3.0 là tầm nhìn về tương lai của Internet, nơi các ứng dụng và dữ liệu được phân phối, phi tập trung và có ngữ nghĩa, cho phép máy móc và người dùng tương tác theo những cách có ý nghĩa hơn.
Giải thích:
-
Web 3.0 hướng đến sự thông minh, phi tập trung và cá nhân hóa hơn.
-
Máy móc có thể hiểu nội dung và ý nghĩa dữ liệu nhờ vào AI, semantic web, blockchain.
-
Người dùng kiểm soát dữ liệu và tài sản số của mình (decentralized ownership).
Tóm lại
Phiên bản | Tác giả / Năm | Khái niệm |
---|---|---|
Web 1.0 | Tim Berners-Lee (1991) | Web tĩnh, nội dung chỉ do người phát triển cung cấp. |
Web 2.0 | Tim O’Reilly (2005) | Web động, người dùng tham gia tạo nội dung và chia sẻ dữ liệu. |
Web 3.0 | Tim Berners-Lee (2006) | Web ngữ nghĩa, phi tập trung, trí tuệ nhân tạo hỗ trợ máy hiểu nội dung. |
So sánh web 1.0, web 2.0 và web 3.0
Phiên bản Web | Đặc điểm chính | Thời kỳ phát triển | Ví dụ minh họa |
---|---|---|---|
Web 1.0 — Web tĩnh (Static Web) | – Nội dung chỉ do nhà phát triển cung cấp.- Người dùng chủ yếu chỉ đọc thông tin. – Ít hoặc không có sự tương tác giữa người dùng với website. |
~1990 – 2004 | Trang web thông tin tĩnh: Wikipedia giai đoạn đầu, Yahoo thời đầu, trang web giới thiệu công ty đơn giản. |
Web 2.0 — Web động, web xã hội (Social Web) | – Người dùng có thể tương tác: bình luận, đăng bài, chia sẻ nội dung. – Tạo ra mạng xã hội, blog, video, e-commerce. – Nội dung do người dùng tạo (User Generated Content). |
~2004 – nay (giai đoạn chính vẫn còn) | Facebook, YouTube, Instagram, TikTok, Wikipedia hiện tại, Shopee, Tiki, Lazada… |
Web 3.0 — Web ngữ nghĩa & phi tập trung (Semantic Web, Decentralized Web) | – Sử dụng AI, machine learning, blockchain. – Dữ liệu được hiểu sâu sắc hơn (semantic). – Quyền sở hữu dữ liệu thuộc về người dùng, phi tập trung. – Xuất hiện metaverse, NFT, DeFi. |
~2020 – tương lai | ChatGPT, OpenAI, blockchain (Ethereum, Bitcoin), Metaverse, NFT marketplace, Web3 social media như Lens Protocol. |
🔎 Nôm na:
-
Web 1.0: Đọc là chính.
-
Web 2.0: Đọc + Viết + Chia sẻ.
-
Web 3.0: Đọc + Viết + Sở hữu (quyền kiểm soát dữ liệu cá nhân và tài sản số).